ਅਰਜਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਕਾਹਤੋਂ ਕਰਦਾ

ਦੰਦ ਕੌਡੀਆਂ ਬੁੱਲ੍ਹ ਪਤਾਸੇ
ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਸ਼ਕਰਪਾਰੇ
ਮੱਥਾ ਤੇਰਾ ਬਾਲੇ ਚੰਦ ਦਾ
ਨੈਣ ਗ਼ਜ਼ਬ ਦੇ ਤਾਰੇ
ਦੁਖੀਏ ਆਸ਼ਕ ਨੂੰ
ਨਾ ਝਿੜਕੀਂ ਮੁਟਿਆਰੇ
...............
ਵਿਚ 'ਖਾੜੇ ਦੇ ਪਾਉਂਦਾ ਬੋਲੀਆਂ
ਚੋਬਰ ਸੁਣਦੇ ਸਾਰੇ
ਕਾਲੀ ਚੁੰਨੀ ਵਿਚ ਸੋਂਹਦੇ ਨੇਤਰ
ਚਮਕਣ ਹੋਰ ਸਿਤਾਰੇ
ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ
ਕੱਟਗੇ ਭੌਰ ਚੁਬਾਰੇ
................
ਨਿੰਮ ਨਾਲ ਝੂਟਦੀਏ
ਲਾ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਯਾਰੀ
ਨਬਜ ਫੜਾ ਮੈਨੂੰ
ਜੜ ਵੱਢ ਦੂੰ ਰੋਗ ਦੀ ਸਾਰੀ
ਕੱਤਣੀ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਲਗਦੇ
ਕੀਤੀ ਕਿੱਥੇ ਦੀ ਪਟੋਲਿਆ ਤਿਆਰੀ
ਵਿਚ ਦਰਬਾਜੇ ਦੇ
ਫੁੱਲ ਕੱਢਦਾ ਫੁਲਕਾਰੀ
.................
ਏਸ ਜੁਆਨੀ ਦਾ ਮਾਣ ਨਾ ਕਰੀਏ
ਏਹ ਹੈ ਘੁੰਮਣ ਘੇਰੀ
ਅੱਧੀ ਉਮਰ ਮੇਰੀ ਤੈਨੂੰ ਲੱਗਜੇ
ਮੈਨੂੰ ਅੱਧੀ ਬਥੇਰੀ
ਮੂਹਰੇ ਰੱਬ ਦੇ ਕਰਾਂ ਬੇਨਤੀ
ਮੰਨ ਲੇ ਅਰਜ ਜੇ ਮੇਰੀ
ਤੇਰੇ ਮੂਹਰੇ ਨੀ
ਕਰਤਾ ਕਾਲਜਾ ਢੇਰੀ
..................
ਅਰਜਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਕਾਹਤੋਂ ਕਰਦਾ
ਮੈਂ ਆਂ ਧੀ ਬੇਗਾਨੀ
ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਲਾ ਦਿਲ ਪਰਚਾ ਲਾ
ਕਿਉਂ ਗਾਲੇਂ ਜਿੰਦਗਾਨੀ
ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਭਣੀ
ਜਿਸਦਾ ਰੰਗ ਬਦਾਮੀ
..................

ਹੀਰ ਸਿਆਲਾਂ ਦੀ

ਆਰੀ ਆਰੀ ਆਰੀ
ਹੇਠ ਬਰੋਟੇ ਦੇ
ਦਾਤਣ ਕਰੇ ਕੁਆਰੀ
ਦਾਤਣ ਕਿਉਂ ਕਰਦੀ
ਦੰਦ ਚਿੱਟੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮਾਰੀ
ਦੰਦ ਚਿੱਟੇ ਕਿਉਂ ਕਰਦੀ
ਸੋਹਣੀ ਬਨਣ ਦੀ ਮਾਰੀ
ਸੋਹਣੀ ਕਿਉਂ ਬਣਦੀ
ਪ੍ਰੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮਾਰੀ
ਸੁਣ ਲੈ ਹੀਰੇ ਨੀ
ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਭੌਰ ਸਰਕਾਰੀ
.............
ਚੂਪੇ ਗੰਨੇ ਚੱਬੇ ਸਿੱਟੇ
ਰਾਖੀ ਖੇਤ ਦੀ ਕਰਦੀ
ਹੀਰ ਸਿਆਲਾਂ ਦੀ
ਅਲਕ ਬਛੇਰੀ ਪਲਦੀ
.............
ਉੱਤੇ ਹੀਰ ਨੇ ਲਈ ਫੁਲਕਾਰੀ
ਕੁੜਤੀ ਖੱਦਰ ਦੀ ਪਾਈ
ਕੁੜੀਆਂ 'ਚ ਚੰਦ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ
ਹੀਰ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਆਈ
.............
ਜੇਠ ਹਾੜ ਵਿਚ ਅੰਬ ਬਥੇਰੇ
ਸੌਣ ਜਾਮਨੂੰ ਪੀਲਾਂ
ਰਾਂਝਿਆ ਆ ਜਾ ਵੇ
ਪਾ ਕੇ ਪਟਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕੀਲਾਂ
.............
ਚੌਂਕ ਚੰਦ ਤੈਂ ਗੁੰਦ ਲਏ ਹੀਰੇ
ਗਹਿਣਿਆਂ ਭਰੀ ਪਟਾਰੀ
ਹੱਥ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਮਹਿੰਦੀ ਰੰਗਲੇ
ਸਹੁਰੀਂ ਜਾਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
ਰਾਂਝੇ ਦੀਏ ਹੀਰੇ ਨੀ
ਬਚਨਾਂ ਤੋਂ ਤੂੰ ਹਾਰੀ
.............
ਖਟੱਣ ਗਏ ਕੀ ਖੱਟ ਲਿਆਏ
ਖੱਟ ਕੇ ਲਿਆਏ ਪਾਵੇ
ਰਾਂਝੇ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ
ਮੈਥੋਂ ਪੱਬ ਚੁੱਕਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ
.............
ਲੈ ਨੀ ਹੀਰੇ ਰੋਟੀ ਖਾ ਲੈ
ਮੈਂ ਨੀਂ ਸੱਸੇ ਖਾਂਦੀ
ਟੂਮ ਛੱਲਾ ਤੇਰੇ ਘੜਤ ਬਥੇਰਾ
ਵਿਚ ਕੁਰਸਾਂ ਦੀ ਚਾਂਦੀ
ਰਾਂਝੇ ਚਾਕ ਬਿਨਾ ਜੀ ਨੀ ਲਗਦਾ
ਜਾਨ ਨਿਕਲਦੀ ਜਾਂਦੀ
ਧਰਤੀ ਖੇੜਿਆਂ ਦੀ
ਹੀਰ ਨੂੰ ਵੱਢ ਵੱਢ ਖਾਂਦੀ
.............

ਜੰਗਲ ਦੀ ਮੈਂ ਜੰਮੀ ਜਾਈ

ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ ਮਛਲੀ ਵਾਲੀਏ
ਮਛਲੀ ਨਾ ਚਮਕਾਈਏ
ਖੂਹ ਟੋਭੇ ਤੇ ਹੁੰਦੀ ਚਰਚਾ
ਚਰਚਾ ਨਾ ਕਰਵਾਈਏ
ਨੀ ਆਵਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ
ਫੁੱਲ ਵਰਗੀ ਰੱਖ ਜਾਈਏ
.............
ਹਰ ਵੇ ਬਾਬਲਾ ਹਰ ਵੇ
ਮੇਰਾ ਮਾਝੇ ਸਾਕ ਨਾ ਕਰ ਵੇ
ਮਾਝੇ ਦੇ ਜੱਟ ਬੁਰੇ ਸੁਣੀਂਦੇ
ਪਾਉਂਦੇ ਊਠ ਨੂੰ ਖਲ ਵੇ
ਖਲ ਤਾਂ ਮੈਥੋਂ ਕੁੱਟੀ ਨਾ ਜਾਂਦੀ
ਗੁੱਤੋਂ ਲੈਂਦੇ ਫੜ ਵੇ
ਮੇਰਾ ਉੱਡੇ ਡੋਰੀਆ
ਮਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵੇ
.............
ਜੰਗਲ ਦੀ ਮੈਂ ਜੰਮੀ ਜਾਈ
ਚੰਦਰੇ ਪੁਆਧ ਵਿਆਹੀ
ਹੱਥ 'ਚ ਕੁਰਪਾ ਮੋਢੇ ਚਾਦਰ
ਮੱਕੀ ਗੁੱਡਣ ਲਾਈ
ਗੁੱਡਦਿਆਂ ਗੁੱਡਦਿਆਂ ਪੈ ਗਏ ਛਾਲੇ
ਆਥਣ ਨੂੰ ਘਰ ਆਈ
ਘਰ ਆਉਂਦੀ ਨੂੰ ਸੱਸ ਦੇਵੇ ਤਾਹਨੇ
ਘਾਹ ਦੀ ਪੰਡ ਨਾ ਲਿਆਈ
ਵੱਡੇ, ਕੱਟੇ, ਵੱਗ ਰਲਾਵਾਂ
ਮਹਿੰ ਨੂੰ ਲੈਣ ਕਸਾਈ
ਪੰਜੇ ਤੇਰੇ ਪੁੱਤ ਮਰ ਜਾਣ
ਛੀਵਾਂ ਮਰੇ ਜਮਾਈ
ਸੱਤਮਾਂ ਤੇਰਾ ਉਹ ਮਰ ਜਾਵੇ
ਜੀਹਦੇ ਲੜ ਤੂੰ ਲਾਈ
ਅੱਠਮੇਂ ਤੇਰੇ ਮਰਨ ਭਤੀਜੇ
ਨੌਮਾਂ ਮਰਜੇ ਭਾਈ
ਗਾਲ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ
ਕੀਹਨੇ ਕੱਢਣ ਸਖਾਈ
.............
ਮਹੀਵਾਲ ਨੇ ਦੇਖੀ ਸੋਹਣੀ
ਖੜਾ ਕਰੇ ਤਦਬੀਰਾਂ
ਰੱਬਾ ਤੇਰਾ ਅੰਤ ਨਾ ਆਇਆ
ਕਾਲਜਾ ਹੋ ਗਿਆ ਲੀਰਾਂ
ਖਾਤਰ ਸੋਹਣੀ ਦੀ
ਹੋ ਗਿਆ ਵਾਂਗ ਫਕੀਰਾਂ
.............
ਜਦੋਂ ਹੀਰ ਦਾ ਧਰਿਆ ਮੁਕਲਾਵਾ
ਉਸ ਨੂੰ ਖਬਰ ਨਾ ਕਾਈ
ਕੁੜੀਆਂ ਉਹਦੇ ਹੋਈਆਂ ਉਦਾਲੇ
ਉਹਨੇ ਮੰਹਿਦੀ ਨਾ ਲਾਈ
ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਦੇ ਲਾ 'ਤੀ ਮੰਹਿਦੀ
ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਰੰਗ ਇਲਾਹੀ
ਪਾਣੀ ਲਾ ਲਾ ਹੀਰ ਧੋਵੇ ਬਥੇਰਾ
ਧੋਣ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਾ ਆਈ
ਮੰਹਿਦੀ ਸ਼ਗਨਾਂ ਦੀ
ਚੜ੍ਹ ਗਈ ਦੂਣ ਸਵਾਈ
.............

ਧੰਨਵਾਦ : Rajwant Kaur(Dr.) Punjabi Tribune

ਗਿੱਧੇ 'ਚ ਸਭਦਾ ਸੀਰ

ਪੰਦਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਜੈ ਕੁਰ
ਬਰਸ ਸੋਲ੍ਹਵਾਂ ਚੜ੍ਹਿਆ
ਬਾਪ ਉਹਦੇ ਮੁੰਡਾ ਟੋਲਿਆ
ਘਰ ਪੰਡਤਾਂ ਦੇ ਵੜ੍ਹਿਆ
ਉੱਠੋ ਪੰਡਤ ਜੀ ਖੋਲੋ ਪੱਤਰੀ
ਦਾਨ ਦੇਊਂ ਜੋ ਸਰਿਆ
ਅਗਲੀ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦਾ
ਵਿਆਹ ਜੈ ਕੁਰ ਦਾ ਧਰਿਆ
.................
ਵਿਆਹੁਲੇ ਗਿੱਧੇ ਵਿਚ ਆਈਆਂ ਕੁੜੀਆਂ
ਰੌਣਕ ਹੋ ਗਈ ਭਾਰੀ
ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ ਵਧ ਗਈ ਫਾਤਾਂ
ਨਰਮ ਰਹੀ ਕਰਤਾਰੀ
ਲੱਛੀ ਦਾ ਰੰਗ ਬਹੁਤਾ ਪਿੱਲਾ
ਲਾਲੀਦਾਰ ਸੁਨਿਆਰੀ
ਵਿਆਹੁਲੀਏ ਕੁੜੀਏ ਨੀ
ਤੇਰੇ ਨੱਚਣ ਦੀ ਵਾਰੀ
.................
ਵੀਰਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਆ ਗਏ, ਭੈਣੋਂ
ਆਓ ਸ਼ਗਨ ਮਨਾਈਏ
ਗਿੱਧਾ ਪਾ ਪਾ ਕੇ
ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਖੋਲ੍ਹ ਸੁਣਾਈਏ
.................
ਮਾਂ ਸਾਡੀ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ
ਵਿਆਹੁਣ ਚੱਲਿਆ ਸਾਡਾ ਵੀਰ
ਖੁੱਲ ਕੇ ਨੱਚ ਕੁੜੀਏ
ਗਿੱਧੇ 'ਚ ਸਭਦਾ ਸੀਰ
.................
ਰਾਜ ਦੁਆਰੇ ਬਹਿ ਗਈ ਰਾਜੋ
ਰੱਤਾ ਪੀੜ੍ਹਾ ਡਾਹ ਕੇ
ਕਿਉੜਾ ਛਿੜਕ ਲਿਆ ਆਸੇ ਪਾਸੇ
ਅਤਰ ਫੁਲੇਲ ਰਮਾ ਕੇ
ਸੱਗੀ ਤੇ ਫੁੱਲ ਬਘਿਆੜੀ ਸੋਹਂਦੇ
ਰੱਖੇ ਬਿੰਦੀ ਚਮਕਾ ਕੇ
ਕੰਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਜਣ ਕੋਕਰੂ
ਰੱਖੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲਿਸ਼ਕਾ ਕੇ
ਬਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਜਦਾ ਚੂੜਾ
ਛਾਪਾਂ ਰੱਖੇ ਸਜਾ ਕੇ
ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਜਣ ਪਟੜੀਆਂ
ਵੇਖ ਲਉ ਮਨ ਚਿੱਤ ਲਾ ਕੇ
ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੁਲੀ ਨੂੰ
ਸਭ ਵੇਖਣ ਘੁੰਡ ਚੁਕਾ ਕੇ
.................
ਨਵੀਂ ਬਹੂ ਮੁਕਲਾਵੇ ਆਈ
ਬਹਿ ਗਈ ਪੀੜ੍ਹਾ ਡਾਹ ਕੇ
ਲਹਿੰਗਾ ਜਾਮਨੀ ਕੁੜਤੀ ਵਰੀ ਦੀ
ਬਹਿ ਗਈ ਚੌਂਕ ਚੰਦ ਪਾ ਕੇ
ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਚਾਵਾਂ ਮੱਤੀਆਂ
ਆਈਆਂ ਹੁੰਮ ਹੁਮਾ ਕੇ
ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੁਲੀ ਦਾ
ਨਾਂ ਪੁੱਛਣ ਘੁੰਡ ਚੁਕਾ ਕੇ
.................
ਟੌਰੇ ਬਾਝ ਨਾ ਸੋਂਹਦਾ ਗੱਭਰੂ
ਕਾਠੀ ਬਾਝ ਨਾ ਬੋਤੀ
ਪੱਤਾਂ ਬਾਝ ਨਾ ਸੋਂਹਦੀ ਮਛਲੀ
ਤੁੰਗਲਾਂ ਬਾਝ ਨਾ ਮੋਤੀ
ਮਣਕਿਆਂ ਬਾਝ ਨਾ ਸੋਂਹਦੇ ਮੰਗੇ
ਅਸਾਂ ਐਵੇਂ ਈ ਲੜੀ ਪਰੋਤੀ
ਹੀਰ ਨੇ (ਜਾਂ ਇਹਨੇ) ਕੀ ਨੱਚਣਾ
ਇਹ ਤਾਂ ਕੌਲੇ ਨਾਲ ਖੜੋਤੀ
.................
ਕੌੜੇ ਬੋਲ ਨਾ ਬੋਲ ਮੇਲਣੇ
ਕੀ ਲੈਣਾ ਈ ਗੁਸੈਲੀ ਬਣ ਕੇ
ਰੂਪ ਤੈਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਦਿੱਤਾ
ਗਿੱਧੇ 'ਚ ਆ ਬਣ ਠਣ ਕੇ
.................
ਵਿਆਹੁਲੇ ਗਿੱਧੇ 'ਚ ਆਈ ਸ਼ਾਮੋ
ਲੌਂਗ ਦੀ ਚਾਨਣੀ ਮਾਰੇ
ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨੱਚ ਲੈ ਨੀ
ਕੂੰਜ ਪਤਲੀਏ ਨਾਰੇ
.................

ਹੁਣ 'ਕੱਠ ਨਹੀਂ ਨਿਭਦਾ

ਸੁਣ ਲੈ ਵੀਰਨਾ ਗੱਲ ਤੂੰ ਮੇਰੀ
ਸੁਣ ਲੈ ਮਨ ਚਿੱਤ ਲਾ ਕੇ
ਤੜਕੇ ਉੱਠ ਕੇ ਦੁੱਧ ਮੈਂ ਰਿੜਕਾਂ
ਬਲਦਾਂ ਨੂੰ ਪੱਠੇ ਪਾ ਕੇ
ਦਸ ਮੈਂ ਟੋਕਰੇ ਗੋਹੇ ਦੇ ਸਿੱਟਦਾ
ਗਾਈਆਂ ਨੂੰ ਵੱਗ ਰਲਾ ਕੇ
ਦਿਨ ਰਾਤ ਮੈਂ ਬੌਂਦਾ ਫਿਰਦਾ
ਤੂੰ ਆਕੜਦੈਂ ਹਲ ਵਾਹ ਕੇ
ਸਹੁਰੇ ਜਾ ਮਿੱਤਰਾ
ਲਿਆ ਤੀਵੀਂ ਨੂੰ ਜਾਕੇ
................
ਰਾਈਓਂ ਰੇਤ ਵੰਡਾ ਲੈ ਵੀਰਾ
ਕੋਠੇ ਨਾਲ ਚੁਬਾਰਾ
ਪੈਲੀ ਵਿਚੋਂ ਅੱਧ ਵੰਡਾ ਲੈ
ਬਲਦ਼ ਸਾਂਭ ਲੈ ਨਾਰ੍ਹਾ
ਵਿਆਹ ਤੇਰਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਵੀਰਾ
ਤੂੰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੂਰਮਾ ਭਾਰਾ
ਹੁਣ 'ਕੱਠ ਨਹੀਂ ਨਿਭਦਾ
ਹੋ ਜਾ ਭਲਕ ਤੋਂ ਨਿਆਰਾ
................
ਸੁਣ ਓਏ ਵੀਰਨਾ, ਗੱਲ ਸੁਣਾਵਾਂ
ਲੋਕ ਮਾਰਦੇ ਵਾਧਾ
ਫੜ ਕੇ ਹਲੀਆ ਵਾਹ ਦੇ ਭੌਂ ਨੂੰ
ਮਗਰੋਂ ਫੇਰੀਂ ਸੁਹਾਗਾ
ਫੜ ਕੇ ਜਿੰਦਰੇ ਕਢ ਦੇ ਕਿਆਰੇ
ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਦੇ ਚਰ੍ਹੀ
ਫਲ ਤਾਂ ਰੱਬ ਦਿਊ
ਸੁਸਤੀ ਕਿਉਂ ਐਵੇਂ ਫੜੀ
................
ਭੁੱਖੇ ਨੇ ਮੈਂ ਸੂੜ ਮਾਰਿਆ
ਤਾਪ ਕਹਿਰ ਦਾ ਚੜ੍ਹਿਆ
ਦੁੱਧ ਦੀ ਬੁੱਕ ਤਾਂ ਕੀ ਸਰਨੀ ਸੀ
ਟੁਕ ਸਰੀਖਾ ਨਾ ਸਰਿਆ
ਮਾਪਿਆਂ ਬਾਹਰੇ ਦਾ
ਤਰਸ ਕਿਨ੍ਹੇਂ ਨਾ ਕਰਿਆ
................
ਖੰਡ ਬਾਝ ਦੁੱਧ ਮਿੱਠਾ ਨਾ ਹੁੰਦਾ
ਬਿਰਛਾਂ ਬਾਝ ਨਾ ਛਾਵਾਂ
ਖੇਤ ਉਜਾੜ ਪਿਆ
ਨੱਚ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਦਿਖਾਵਾਂ

ਡਾਂਗ ਮੇਰੀ ਖੂਨ ਮੰਗਦੀ

ਮੇਰੀ ਗੁੱਤ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਠਾਣਾ
ਅਰਜ਼ੀ ਪਾ ਦੇਊਂਗੀ
...............
ਤੀਲੀ ਲੌਂਗ ਦਾ ਮੁਕਦਮਾ ਭਾਰੀ
ਠਾਣੇਦਾਰਾ ਸੋਚ ਕੇ ਕਰੀਂ
...............
ਜੱਟ ਵੜ ਕੇ ਚਰ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੜ੍ਹਕੇ
ਡਾਂਗ ਮੇਰੀ ਖੂਨ ਮੰਗਦੀ
...............
ਇੱਤੂ, ਮਿੱਤੂ ਤੇ ਨਰੈਣਾ ਲੜ੍ਹ ਪਏ
ਛਵ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਘੁੰਡ ਮੁੜ ਗਏ
...............
ਮੁੰਡਾ ਇੱਤੂ ਚੰਨਣ ਦੀ ਗੇਲੀ
ਡੌਲੇ ਕੋਲੋਂ ਬਾਂਹ ਵੱਢ 'ਤੀ
...............
ਪੱਕੇ ਪੁਲ 'ਤੇ ਗੰਡਾਸੀ ਮਾਂਜੀ
ਵੱਢ ਕੇ ਡੋਗਰ ਨੂੰ
...............
ਕੇਹੀਆਂ ਬਦਲੇ ਖੋਰੀਆਂ ਰਾਤਾਂ
ਵੀਰ ਨੇ ਵੀਰ ਵੱਢ ਸੁੱਟਿਆ
...............
ਜਿਊਣਾ ਸੌਂ ਗਿਆ ਕੰਨੀਂ ਤੇਲ ਪਾ ਕੇ
ਮਾਰ ਕੇ ਘੂਕਰ ਨੂੰ
...............
ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਆ ਗਿਆ ਠਾਣਾ
ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਹੋ ਗਿਆ
...............
ਤੇਰੇ ਯਾਰ ਦੀ ਖੜਕਦੀ ਬੇੜੀ
ਉੱਠ ਕੇ ਵਕੀਲ ਕਰ ਲੈ
...............
ਚੂੜਾ ਵੇਚ ਕੇ ਛਡਾ ਲੂੰ ਤੈਨੂੰ
ਸਿੰਘਾ ਐਵੇਂ ਗ਼ਮ ਨਾ ਕਰੀਂ
...............
ਨਿੱਤ ਝੂਠੀਆਂ ਗਵਾਹੀਆਂ ਜਾਵੇਂ
ਰੱਬ ਤੈਨੂੰ ਰੱਖੇ ਬੱਚਿਆ
...............
ਮੈਂ ਯਾਰ ਦੀ ਤਰੀਕੀਂ ਜਾਣਾ
ਪਿੱਪਲੀ 'ਤੇ ਬੋਲ ਤੋਤਿਆ
...............
ਨੀਲੀ ਘੋੜੀ ਵੇ ਵਕੀਲਾ ਤੈਨੂੰ
ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੀ ਯਾਰ ਛੁੱਟ ਜੇ
...............
ਲੱਡੂ ਵੰਡਦੀ ਤਸ੍ਹੀਲੋਂ ਆਵਾਂ
ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੀ ਯਾਰ ਛੁੱਟ ਜੇ
...............
ਰੰਨ ਹੱਸ ਕੇ ਕਚਿਹਰੀਓਂ ਨਿੱਕਲੀ
ਯਾਰ ਉਹਦਾ ਬਰੀ ਹੋ ਗਿਆ
...............
ਬਹਿਸ ਮੇਰੇ ਵਕੀਲ ਦੀ ਸੁਣ ਕੇ
ਬੰਚ ਵਾਲੇ ਦੰਦ ਮੀਚ ਲਏ
...............
ਮੈਂ ਗੱਜ ਕੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਜਿੱਤਿਆ
ਹੋਇਆ ਕੀ ਜੇ ਭੌਂ ਵਿਕ ਗਈ

ਮੈਂ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ, ਪੁੰਨੂੰ ਮੇਰਾ

ਪਰਦੇਸਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਾਏ ਡੇਰੇ
ਸਿੱਖ ਕੇ ਨਿਹੁੰ ਦੀ ਰੀਤ
ਤੂੰ ਕਿਹੜਾ ਚੰਨ ਪੁੰਨੂੰਆ
ਮਨ ਮਿਲ ਗਏ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ
...............
ਤੇਰੇ ਪਿੱਛੇ ਮੈਂ ਬਣਿਆ ਭੌਰਾ
ਛੱਡ ਕੇ ਲੁੱਕ ਲੁਕਾਈ
ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖ ਸੱਸੀਏ
ਮੇਰੀ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਜੋਤ ਸਵਾਈ
...............
ਦੱਸ ਵੇ ਥਲਾ ਕਿਤੇ ਵੇਖੀ ਹੋਵੇ
ਮੇਰੇ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ ਡਾਚੀ ਕਾਲੀ
ਜਿੱਥੇ ਮੇਰਾ ਪੁੰਨੂੰ ਮਿਲੇ
ਉਹ ਧਰਤੀ ਨਸੀਬਾਂ ਵਾਲੀ
...............
ਥਲ ਵੀ ਤੱਤਾ, ਮੈਂ ਵੀ ਤੱਤੀ
ਤੱਤੇ ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਡੇਲੇ
ਰੱਬਾ 'ਕੇਰਾਂ ਦੱਸ ਤਾਂ ਸਹੀ
ਕਦ ਹੋਣਗੇ ਪੁੰਨੂੰ ਨਾਲ ਮੇਲੇ
...............
ਮੈਂ ਪੁੰਨੂੰ ਦੀ, ਪੁੰਨੂੰ ਮੇਰਾ
ਸਾਡਾ ਪਿਆ ਵਿਛੋੜਾ ਭਾਰਾ
ਦੱਸ ਰੱਬਾ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ
ਮੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਵਣਜਾਰਾ
...............

ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਂਵਾਲ

ਊਠਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਰਾਹ ਰੋਕ ਲਏ
ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਜੂਹਾਂ ਮੱਲੀਆਂ
ਮੇਲੇ ਜੈਤੋ ਦੇ
ਸੋਹਣੀਆਂ ਤੇ ਸੱਸੀਆਂ ਚੱਲੀਆਂ
.................
ਨ੍ਹਾਵੇ ਧੋਵੇ ਪਹਿਨੇ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ
ਅਤਰ ਫੁਲੇਲ ਲਗਾਵੇ
ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹੱਸ ਹੱਸ ਆਵੇ
ਮਹੀਂਵਾਲ ਮਹੀਂਵਾਲ ਗਾਵੇ
ਸੋਹਣੀ ਦੀ ਠੋਡੀ 'ਤੇ
ਮਛਲੀ ਹੁਲਾਰੇ ਖਾਵੇ
.................
ਸੋਹਣੀ ਆ ਗਈ ਵਿੱਚ ਗਿੱਧੇ ਦੇ
ਗਾਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੌੜ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੀ
ਲੱਕ ਬੰਨ੍ਹ ਪੱਤਣਾ 'ਤੇ ਜੁੜੀਆਂ
.................
ਮੱਥਾ ਤੇਰਾ ਚੌਰਸ ਖੂੰਜਾ
ਜਿਉਂ ਮੱਕੀ ਦੇ ਕਿਆਰੇ
ਉੱਠ ਖੜ੍ਹ ਸੋਹਣੀਏ ਨੀ
ਮਹੀਂਵਾਲ ਹਾਕਾਂ ਮਾਰੇ
.................
ਰਾਤ ਹਨੇਰੀ ਲਿਸ਼ਕਣ ਤਾਰੇ
ਕੱਚੇ ਘੜੇ 'ਤੇ ਮੈਂ ਤਰਦੀ
ਵੇਖੀਂ ਰੱਬਾ ਖੈਰ ਕਰੀਂ
ਤੇਰੀ ਆਸ ਤੇ ਮੂਲ ਨਾ ਡਰਦੀ
.................
ਕੱਚੇ ਘੜੇ ਨੇ ਖੈਰ ਨਾ ਕੀਤੀ
ਡਾਢਾ ਜੁਲਮ ਕਮਾਇਆ
ਜਿੱਥੇ ਸੋਹਣੀ ਡੁੱਬ ਕੇ ਮਰੀ
ਉੱਥੇ ਮੱਛੀਆਂ ਨੇ ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ
.................
ਸੋਹਣੀ ਜਿਹੀ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੀਤ ਕੀ ਕਰਨੀ
ਉਹਦਾ ਪ੍ਰੀਤ ਵੀ ਭਰਦੀ ਪਾਣੀ
ਵਿਚ ਝਨਾਵਾਂ ਦੇ
ਸੋਹਣੀ ਆਪ ਡੁੱਬੀ ਰੂਹ ਤਰਦੀ
.................
ਆ ਮਹੀਂਵਾਲਾ, ਪੈਲਾਂ ਪਾਈਏ
ਜਾਨਾਂ ਏਂ ਕਿਉਂ ਮੁਖ ਮੋੜੀ
ਰਲ ਕੇ ਬਹਿ ਮਿੱਤਰਾ
ਰੱਬ ਬਣਾਈ ਜੋੜੀ
...............

ਦੇਵਿੰਦਰ ਸਤਿਆਰਥੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ "ਗਿੱਧਾ"(1936) 'ਚੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ

ਸੌਂਕ ਨਾਲ ਜੱਟ ਗਿੱਧਾ ਪਾਉਂਦੇ

ਨਰਮ ਰੰਗ 'ਤੇ ਕਾਲਾ ਸੋਂਹਦਾ
ਗੋਰੇ ਰੰਗ 'ਤੇ ਗਹਿਣਾ
ਤਿੰਨ ਵਲ ਕਾ ਕੇ ਤੁਰਦੀ ਬਚਨੀਏ
ਰੂਪ ਸਦਾ ਨੀਂ ਰਹਿਣਾ
ਏਸ ਰੂਪ ਦਾ ਮਾਣ ਨਾ ਕਰੀਏ
ਮੰਨ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ
ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲ ਖਿੜਿਆ
ਅਸੀਂ ਭੌਰੇ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿਣਾ
..............
ਘੁੰਮ ,ਵੇ ਕਰੀਰਾ, ਘੁੰਮ ,ਵੇ ਕਰੀਰਾ
ਰੱਬ ਤੈਨੂੰ ਲਾਵੇ ਡੇਲੇ
ਸੋਹਣੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜੇ, ਕੁੜੀਓ
ਥਾਂ ਥਾਂ ਲਗਦੇ ਮੇਲੇ
..............
ਆਓ ਚੋਬਰੋ ਗਿੱਧਾ ਪਾਈਏ
ਆਓ ਝਨਾਂ ਕਿਨਾਰੇ
ਪਾਣੀ ਉੱਤੇ ਫੁੱਲ ਤਰਦਾ
ਚੁੱਕ ਲੈ ਸੋਹਣੀਏ ਨਾਰੇ
..............
ਸੁਣ ਨੀ ਕੁੜੀਏ, ਨੱਚਣ ਵਾਲੀਏ
ਤੇਰਾ ਪੁੰਨਿਆ ਤੋਂ ਰੂਪ ਸਵਾਇਆ
ਵਿਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਪਾਵੇਂ ਪੈਲਾਂ
ਤੈਨੂੰ ਨੱਚਣਾ ਕੀਹਨੇ ਸਿਖਾਇਆ
ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਇਉਂ ਲਗਦੀ ਏਂ
ਜਿਉਂ ਬਿਰਛਾਂ ਦੀ ਛਾਇਆ
ਸ਼ੌਂਕ ਨਾਲ ਨੱਚ ਲੈ ਨੀ
ਗਿੱਧਾ ਬਸੰਤੀ ਆਇਆ
..............
ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਕਣੀ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰਸੇਂਦਾ
ਮਗਰੋਂ ਪੈਂਦੀ ਭੂਰ
ਰੋਟੀ ਲੈ ਨਿੱਕਲੀ
ਖੇਤ ਸੁਣੀਂਦਾ ਦੂਰ
..............
ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਕਣੀ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰਸੇਂਦਾ
ਬੱਦਲਾਂ ਨੇ ਪਾਏ ਘੇਰੇ
ਰੋਟੀ ਲੈ ਆਈ
ਕਪੜੇ ਭਿੱਜ ਗਏ ਤੇਰੇ
..............
ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਮੀਂਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ
ਲਗਦਾ ਕਰੀਰੀਂ ਬਾਟਾ
ਸਰੁਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਫੁੱਲ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ
ਛੋਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਵੇ ਪਟਾਕਾ
ਸੌਂਕ ਨਾਲ ਜੱਟ ਗਿੱਧਾ ਪਾਉਂਦੇ
ਰੱਬ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਰਾਖਾ
ਬਸੰਤੀ ਫੁੱਲਾ ਵੇ
ਆ ਕੇ ਦੇ ਦੇ ਝਾਕਾ
..............

ਨਾਲ ਸ਼ੌਂਕ ਦੇ ਪਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ

ਦੇਵੀ ਮਾਤਾ ਗੌਣ ਬਖਸ਼ਦੀ
ਨਾਮ ਲਏ ਜੱਗ ਤਰਦਾ
ਬੋਲੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਮਨਸ਼ਾ
ਆ ਕੇ ਗਿੱਧੇ ਵਿਚ ਵੜਦਾ
ਨਾਲ ਸ਼ੌਂਕ ਦੇ ਪਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ
ਮੈਂ ਨੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਡਰਦਾ
ਦੇਵੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ 'ਤੇ
ਸੀਸ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਧਰਦਾ
...............
ਨਾਮ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ
ਸਭ ਨੂੰ ਇਹੋ ਸੁਹਾਵੇ
ਗਿੱਧੈ 'ਚ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਕੀ ਵੀਰਨੋ
ਜਿਹੜਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਉਂ ਭੁਲਾਏ
ਦੋਹਾਂ ਜਹਾਨਾਂ ਦਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੀ ਵਾਲੀ
ਉਹਦੀ ਸਿਫਤ ਕਰੀ ਨਾ ਜਾਏ
ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਉਂ ਲੈ ਲਏ
ਜਿਹੜਾ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਆਏ
...............
ਗੁਰ ਧਿਆ ਕੇ ਮੈਂ ਪਾਵਾਂ ਬੋਲੀ
ਸਭ ਨੂੰ ਫਤੇ ਬੁਲਾਵਾਂ
ਬੇਸ਼ਕ ਮੈਨੂੰ ਮਾੜਾ ਆਖੋ
ਮੈਂ ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਸੁਣਾਵਾਂ
ਭਾਈਵਾਲੀ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗੇ ਪਿਆਰੀ
ਰੋਜ਼ ਗਿੱਧੇ ਵਿਚ ਆਵਾਂ
ਗੁਰ ਦਿਆਂ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੇ
ਮੈਂ ਵਧ ਕੇ ਜਸ ਗਾਵਾਂ
...............
ਹਿੰਮਤਪੁਰੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਬੰਬਲੇ(ਨਰੋਏ)
ਸੱਤਾਂ ਪੱਤਣਾਂ ਦੇ ਤਾਰੂ
ਸੂਇਆਂ ਕੱਸੀਆਂ 'ਤੇ ਕਣਕਾਂ ਬੀਜਦੇ
ਛੋਲੇ ਬੀਜਦੇ ਮਾਰੂ
ਇਕ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਨਾਂ ਫਤਿਹ ਮੁਹੰਮਦ
ਦੂਜੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸਰਦਾਰੂ
ਗਾਮਾ,ਬਰਕਤ,ਸੌਣ,ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ
ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਬਾਰੂ
ਸਾਰੇ ਮਿਲਕੇ ਮੇਲੇ ਜਾਂਦੇ
ਨਾਲੇ ਜਾਂਦਾ ਨਾਹਰੂ
ਬਸੰਤੀ ਰੀਝਾਂ ਨੂੰ
ਗਿੱਧੇ ਦਾ ਚਾਅ ਉਭਾਰੂ
...............
ਹੁੰਮ ਹੁਮਾ ਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਆਈਆਂ
ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਪੂਰੀਆਂ ਚਾਲੀ
ਚੰਦੀ,ਨਿਹਾਲੋ,ਬਚਨੀ,ਪ੍ਰੀਤੋ
ਸਭਨਾਂ ਦੀ ਵਰਦੀ ਕਾਲੀ
ਲੱਛੀ,ਬੇਗ਼ਮ,ਨੂਰੀ,ਫਾਤਾਂ
ਸਭਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ 'ਤੇ ਲਾਲੀ
ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਸੋਹਣੀ ਦਿਸੇ ਪੰਜਾਬੋ
ਓਸ ਤੋਂ ਉਤਰ ਕੇ ਜੁਆਲੀ
ਗਿੱਧਾ ਪਾਓ ਕੁੜੀਓ
ਹੀਰ ਆ ਗਈ ਸਿਆਲਾਂ ਵਾਲੀ
...............

ਤਾਹੀਓਂ ਸਿਰ ਚ੍ਹੜਿਆ

ਮਾਂ ਨੀ ਮਾਂ
ਰੁੱਸੀ ਹੋਈ ਸੱਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈਦਾ?
ਰੋਟੀ ਖਾ ਲਉ ਮਾਤਾ ਜੀ
ਹੱਥ ਬੰਨ੍ਹਾ ਲਉ ਮਾਤਾ ਜੀ

ਮਾਂ ਨੀ ਮਾਂ
ਰੁੱਸੀ ਹੋਈ ਨਣਾਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈਦਾ?
ਰੋਟੀ ਖਾ ਲਉ ਬੀਬੀ ਜੀ
ਹੱਥ ਬੰਨ੍ਹਾ ਲਉ ਬੀਬੀ ਜੀ

ਮਾਂ ਨੀ ਮਾਂ
ਰੁੱਸੀ ਹੋਈ ਜਠਾਣੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈਦਾ?
ਐਧਰ ਆ ਸ਼ਰੀਕਣੀਏ
ਆਢਾ ਲਾ ਸ਼ਰੀਕਣੀਏ
..............
ਬਾਹਰੋਂ ਆਉਂਦਾ ਚਾਹ ਧਰ ਲੈਂਦਾ
ਨਾਲ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਟੋਲੀ
ਮੈਂ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜਣੇ
ਮੈਂ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਗੋਲੀ
ਤਾਹੀਓਂ ਸਿਰ ਚ੍ਹੜਿਆ
ਮੈਂ ਨਾ ਬਰਾਬਰ ਬੋਲੀ
..............
ਖੂਹ ਬੈਠੀ ਦਾਤਣ ਕਰਦੀ
ਚਿੱਟਿਆਂ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰੀ
ਬਾਹਰੋਂ ਆਇਆ ਮੱਚਿਆ ਸੜਿਆ
ਚੁੱਕ ਕੇ ਮਹਿਲ ਨਾਲ ਮਾਰੀ
ਕਰ ਲੈ ਦਿੱਲ ਲੱਗੀਆਂ
ਤੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਮੈਂ ਹਾਰੀ
..............
ਆਟਾ ਮੇਰਾ ਗੁੰਨ੍ਹਿਆ ਪਿਆ ਸੀ
ਦਾਲ ਪਈ ਸੀ ਘੋਟੀ
ਅੱਗ ਮਚਾ ਕੇ ਤਵਾ ਸੀ ਧਰਿਆ
ਪੱਕਣ ਵਾਲੀ ਰੋਠੀ
ਅੱਕਿਆ ਥੱਕਿਆ ਬਾਹਰੋਂ ਆਇਆ
ਮੇਰੇ ਲੱਕ ਤੇ ਮਾਰੀ ਸੋਟੀ
ਇੱਕ ਚਿੱਤ ਕਰਦਾ ਫੜ੍ਹ ਲਾਂ ਜੂੜਿਓਂ
ਘੋਲ ਸੁਟਾਂ ਇਹਦੀ ਨੇਕੀ
ਜੇ ਤੈਂ ਐਂ ਕਰਨੀ
ਭੌਰ ਜਾਣਗੇ ਪੇਕੀਂ
..............
ਸੱਸੇ ਨੀ ਸਮਝਾ ਲੈ ਪੁੱਤ ਨੂੰ
ਘਰ ਨੀ ਬਗਾਨੇ ਜਾਂਦਾ
ਘਰ ਦੀ ਸ਼ਕਰ ਬੂਰੇ ਵਰਗੀ
ਗੁੜ ਚੋਰੀ ਦਾ ਖਾਂਦਾ
ਨੀ ਸਮਝਾ ਸੱਸੀਏ
ਹਾਏ ਜਰਿਆ ਨੀ ਜਾਂਦਾ
..............

ਦੋ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਪਿਆਸਾ

ਊਠਾਂ ਵਾਲਿਓ ਵੇ
ਊਠ ਲੱਦੇ ਨੇ ਮੱਤੇ ਨੂੰ
ਜੱਟ ਬੇਈਮਾਨ
ਦੁੱਧ ਛੱਡੇ ਨਾ ਕੱਟੇ ਨੂੰ
...............
ਦਰਾਣੀ ਤੇ ਜਠਾਣੀ ਰਲ ਗੰਨੇ ਚੂਪੇ
ਉਹ ਛਿੱਲ ਤੇਰੀ ਆ
ਨੀ ਆਹ ਛਿੱਲ ਮੇਰੀ ਆ
ਉਹ ਛਿੱਲ ਤੇਰੀ ਆ
ਨੀ ਆਹ ਛਿੱਲ ਮੇਰੀ ਆ
...............
ਦੀਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇਲ ਮੁੱਕਿਆ
ਕੀ ਹਾਲ ਵੇ ਭੰਮਕੜਾ ਤੇਰਾ
ਦੀਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇਲ ਮੁੱਕਿਆ
...............
ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ
ਤੇਰੀ ਵੇ ਦੋਸਤੀ
ਆਉਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਚੱਬ ਛੱਲੀਆਂ
ਵੇ ਬਸ਼ਰਮਾਂ ਤੈਨੂੰ
ਛੱਡ ਚੱਲੀਆਂ
ਵੇ ਬਸ਼ਰਮਾਂ ਤੈਨੂੰ ਛੱਡ ਚੱਲੀਆਂ
...............
ਲੱਠ ਚਰਖੇ ਦੀ ਹਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ
ਮਾਲ੍ਹਾਂ ਬਾਹਲੀਆਂ ਖਾਵੇ
ਸਭਨਾਂ ਸਹੀਆਂ ਨੇ ਭਰ ਲਏ ਛਿੱਕੂ
ਮੈਥੋਂ ਕੱਤਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ
ਚਰਖਾ ਕਿਵੇਂ ਕੱਤਾਂ
ਮੇਰਾ ਚਿੱਤ ਪੁੰਨੂੰ ਵੱਲ ਜਾਵੇ
...............
ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਿੰਡ ਸੁਣੀਂਦਾ
ਪਿੰਡ ਸੁਣੀਦਾ ਮੋੜੀ
ਉਰਲੇ ਪਾਸੇ ਖਾਈ ਸੁਣੀਦੀ
ਪਰਲੇ ਪਾਸੇ ਮੋਰੀ
ਉਥੇ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੁੜੀਆਂ ਸੁਣੀਦੀਆਂ
ਇੱਕ ਕਾਲੀ ਇੱਕ ਗੋਰੀ
ਗੋਰੀ ਨੇ ਤਾਂ ਲਾ ਲੀ ਯਾਰੀ
ਹੋ ਕੇ ਉਹਲੇ ਚੋਰੀ
ਕਾਲੀ ਦਾ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਧਰ ਦਿੱਤਾ
ਘਰ ਦਿਆਂ ਜੋਰਮ-ਜੋਰੀ
ਕੂਕਾਂ ਪੈਣਗੀਆਂ
ਨਿਹੁੰ ਨਾ ਲਗਦੇ ਜੋਰੀਂ
...............
ਤੇਰੇ ਲਾਲ ਸੁਹੇ ਬੁਲ੍ਹ
ਸਾਨੂੰ ਲੈਣੇ ਪੈ ਗਏ ਮੁੱਲ
ਜਿੱਥੇ ਟਕਰੇਂਗੀ ਕੱਲੀ
ਤੈਨੂੰ ਚੱਕੂੰ ਮੱਲੋਮੱਲੀ
ਕੱਟ ਮੋੜ ਬੱਲੀਏ
ਸਾਨੂੰ ਲਗਦੀ ਪਿਆਰੀ
ਤੇਰੀ ਤੋਰ ਬੱਲੀਏ
...............
ਕਾਲੀ ਕੁੜਤੀ ਸਿਲਮ ਸਿਤਾਰਾ
ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਪਾਵਾਂ
ਜਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰਦਾ ਗੱਭਰੂਆ
ਮੈਂ ਚਿੱਤ 'ਤੇ ਨਾ ਲਿਆਵਾਂ
ਤੇਰੇ ਵਰਗੇ ਦੀ
ਗੱਲੀਂ ਰਾਤ ਲੰਘਾਵਾਂ
...............
ਲੱਭਦਾ ਫਿਰਾਂ ਨੀ ਭਾਬੀ
ਰੂਪ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ 'ਚੋਂ
ਰੰਗ ਤੇਰੇ ਰੰਗ ਵਰਗਾ
ਲੱਕ ਪਤਲਾ ਸਰੀਰ ਹੌਲਾ
ਵੰਗ ਵਰਗਾ
...............
ਕਾਸਾ ਕਾਸਾ ਕਾਸਾ
ਗੱਲਾਂ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ
ਲੋਕਾਂ ਭਾਣੇ ਤਮਾਸ਼ਾ
ਇੱਕ ਦਿਨ ਫੁੱਟ ਜੇਂ ਗਾ
ਸੋਹਣਿਆ ਕੰਚ ਗਲਾਸਾ
ਚਿੱਟਿਆਂ ਦੰਦਾਂ 'ਤੇ
ਰੋਜ਼ ਮਲੇਂ ਦੰਦਾਸਾ
ਮਜਨੂੰ ਸੁੱਕ ਕੇ ਤਾਂਬੜ ਹੋ ਗਿਆ
ਰੱਤ ਰਹੀ ਨਾ ਮਾਸਾ
ਰਾਂਝੇ ਪੰਛੀ ਨੇ
ਭੰਨਤਾ ਬਾਰ ਅੱਗੇ ਕਾਸਾ
ਜਾਂਦਾ ਸੁਰਗਾਂ ਨੂੰ
ਦੋ ਨੈਣਾਂ ਦਾ ਪਿਆਸਾ
...............

ਦੁੱਲਾ ਤੇ ਹੋਣੀ

ਮੁੱਢ ਕਦੀਮ ਤੋਂ ਬੰਦਾ ਹੋਣੀ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਬਲਵਾਨ ਹੋਣੀ ਸਾਹਮਣੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਬਿਸਾਤ "ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਤਾਸੇ" ਵਰਗੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਪਲ-ਛਿਣ ਦੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਣਾ ਕਿਵੇਂ ਗੁਜਾਰਦਾ ਹੈ ਇਸੇ 'ਚ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ :

ਜਿਸ ਧੱਜ ਸੇ ਕੋਈ ਮਕਤਲ ਮੇਂ ਗਿਆ
ਵੋ ਸ਼ਾਨ ਸਲਾਮਤ ਰਹਿਤੀ ਹੈ...

ਜਿਸ ਘੜੀ ਦੁੱਲਾ "ਪਿੰਡੀਓਂ ਤੁਰ ਪਿਆ", ਉਸਦੀ ਹੋਣੀ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪਿਉ-ਦਾਦੇ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਚੁਣ ਲਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸ ਨਾਲ ਪਿਉ-ਦਾਦੇ ਵਾਲੀ ਹੀ "ਹੋਣੀ" ਹੈ। "ਹੋਣੀ" ਦਾ ਸਾਥ "ਉੱਚਾ ਤਖ਼ਤ ਲਹੌਰ" ਤੇ "ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਿੰਗਰਿਆਂ" ਨਾਲ ਹੈ। ਦੁੱਲਾ ਏਸ "ਹੋਣੀ" ਨੂੰ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਦੁੱਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਹੈ। ਅਕਬਰ, ਏਸ ਹੋਣੀ ਦੇ ਭੈਅ ਨਾਲ ਦੁੱਲੇ ਨੂੰ ਲਫਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੁੱਲੇ ਪਾਸ ਜਿੱਤਣ-ਹਾਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਉਸਨੇ ਮੌਤ ਤੇ ਈਨ ਮੰਨਣ 'ਚੋਂ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੋਣ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੰਦੇ ਪਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੁੱਲਾ "ਹੋਣੀ" ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ, "ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਟੋਕਰਾ" ਚੱਕਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ "ਸਿਰ ਦੀ ਬਾਜੀ" ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੁੱਲੇ ਨੇ ਹੋਣੀ ਦੀ ਵੰਗਾਰ ਕਬੂਲੀ ਹੈ। ਇਸੇ 'ਚ ਦੁੱਲੇ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਦੁੱਲਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਨਾਇਕ ਹੈ।
ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਚਿਤ(ਸੰਨ 1897) ਦੁੱਲੇ ਦੀ ਵੀਰਗਾਥਾ 'ਚੋਂ ਨਜ਼ਰ ਹੈ "ਦੁੱਲੇ ਦਾ ਹੋਣੀ ਨਾਲ ਵਾਰਤਾਲਾਪ":

ਚੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂ ਦੁੱਲਾ ਆਗੇ ਹੋਣੀ ਆਂਵਦੀ।

ਦੁੱਲਾ ਦੁੱਲਾ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਸੀ ਬੁਲਾਂਵਦੀ।
ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਰਖਿਆ ਮੈਂ ਹੈ ਭਰਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਸੁਣ ਕੇ ਸੀ ਭਾਣਜਾ ਦੁੱਲੇ ਨੇ ਘੱਲਿਆ।

ਜੋਰ ਸੀ ਲਾਗਾਯਾ ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਹੱਲਿਆ।
ਮੋੜਦੀ ਹੈ ਹੋਣੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹਟਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਹੋਣੀ ਕਹੇ ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਮੂਲ ਹੱਲਦਾ।

ਦੁੱਲਾ ਤਦੋਂ ਲੰਮੀਂ ਲੰਮੀਂ ਚਾਲ ਚੱਲਦਾ।
ਆਖਦੀ ਹੈ ਹੋਣੀ ਉਸਨੂੰ ਸੁਣਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਾ ਕਹੇ ਜੇ ਮੈਂ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਵਸਾਂ।

ਹੋਣੀ ਕਹੇ ਸਿਰ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਲਾਵਸਾਂ।
ਚੁਕੱਦਾ ਹੈ ਸਿਰ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਲਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਦੁੱਲੇ ਪਾਸੋਂ ਜਾਵੇ ਚੱਕਿਆ।

ਸਾਰਾ ਜੋਰ ਅਪਨਾ ਲਗਾਇ ਥੱਕਿਆ।
ਸਿਰ ਤੇਰਾ ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਵੱਢਾਂ ਚਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਹੋਣੀ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਕੱਟਦੀ।

ਕੌਲ ਤੇ ਕਰਾਰ ਤੋਂ ਨਾ ਮੂਲ ਹੱਟਦੀ।
ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਛੱਡਾਂ ਖਾਇ ਕੇ।

ਦੁੱਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇ ਕੇ।

ਕਿੱਸਾ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭਾਵ ਜੁਗਤ (ਸਵ: ਗਿਆਨ ਚੰਦ) 'ਚੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ

ਜੀ ਨਾ ਲਗਦਾ ਕੱਲਿਆਂ ਦਾ

ਕਲ੍ਹ ਦਾ ਆਇਆ ਮੇਲ ਸੁਣੀਂਦਾ
ਸੁਰਮਾ ਸਭ ਨੇ ਪਾਇਆ
ਗਹਿਣਾ ਗੱਟਾ ਸਭ ਦੇ ਸੋਹਂਦਾ
ਵਿਆਹੁਲਾ ਰੰਗ ਰਮਾਇਆ
ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਾਮੀ ਨੇ
ਗਿੱਧਾ ਖ਼ੂਬ ਰਚਾਇਆ
..............
ਸਾਵੀ ਸੁੱਥਣ ਵਾਲੀਏ ਮੇਲਣੇ
ਆਈਂ ਏਂ ਬਣ ਠਣ ਕੇ
ਕੰਨੀਂ ਤੇਰੇ ਹਰੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ
ਬਾਹੀਂ ਚੂੜਾ ਛਣਕੇ
ਫੇਰ ਕਦ ਨੱਚਣਾ ਨੀ
ਨੱਚਲੈ ਪਟੋਲਾ ਬਣਕੇ
..............
ਅੰਬ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ਤੋਤਾ ਬੈਠਾ
ਅੰਬ ਪਕਣ ਨਾ ਦੇਵੇ
ਸੋਹਣੀ ਭਾਬੋ ਨੂੰ
ਦਿਉਰ ਵਸਣ ਨਾ ਦੇਵੇ
..............
ਲਿਆ ਦਿਉਰਾ ਤੇਰਾ
ਕੱਢ ਦਿਆਂ ਚਾਦਰਾ
ਜੰਞ ਦਾ ਬਣਾ ਦਿਆਂ ਜਾਂਞੀ
ਪਿੰਡ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ
ਲਾਈਂ ਨਾ ਦੋਸਤੀ
ਟੱਪੀਂ ਨਾ ਜੂਹ ਬਗਾਨੀ
ਆਸ਼ਕ ਤੂੰ ਦਿਉਰਾ
ਭਾਬੋ ਨਾਰ ਬਿਗਾਨੀ
..............
ਚਿੱਟਾ ਕਬੂਤਰ
ਅੱਖੀਆਂ ਸ਼ਰਬਤੀ
ਵਿੱਚ ਕੱਜਲੇ ਦਾ ਡੋਰਾ
ਵੇ ਕਬੂਤਰਾ
ਨਚਦਾ ਜੋੜਾ ਜੋੜਾ
..............
ਕਦੇ ਆਉਣ ਨ੍ਹੇਰੀਆਂ
ਕਦੇ ਜਾਣ ਨ੍ਹੇਰੀਆਂ
ਬਿੱਲੋ ਬੋਤਲਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ
ਅੱਖਾਂ ਤੇਰੀਆਂ
..............
ਫੂਸ ਹੁੰਦੀ ਜਾਨੀ ਆਂ
ਵੇ ਬੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਨੀ ਆਂ
ਤੇਰੇ ਹਉਕੇ ਨਾਲ ਵੇ ਮੈਂ
ਅੱਧੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਨੀ ਆਂ
..............
ਕੱਲ-ਮਕੱਲੀ ਤੋੜਾਂ ਮੈਂ
ਕਰੀਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਡੇਲੇ
ਵੇ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿ ਜ਼ਾਲਮਾ
ਸਬੱਬੀਂ ਹੋਗੇ ਮੇਲੇ
..............
ਛੰਨਾ ਭਰਿਆ ਦੁੱਧ ਦਾ
ਮੈਂ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਤੂੰ ਪੀ
ਵੇ ਮੈਂ ਅਰਜ ਕਰਾਂ
ਬਿਗਾਨੀ ਮਾਂ ਦੀ ਧੀ
..............
ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਰੋਟੀਆਂ ਲਾਹਵਾਂ
ਝੋਕਾ ਲਾਵਾਂ ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ
ਘਰ ਆਵੋ ਜੀ
ਜੀ ਨਾ ਲਗਦਾ ਕੱਲਿਆਂ ਦਾ
..............

ਵੀਰ ਮੇਰੇ ਨੇ ਵਹੁਟੀ ਲਿਆਂਦੀ

ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾ ਦਿਨ ਤੀਆਂ ਦੇ
ਕੁੜੀਆਂ ਰਲ ਮਿਲ ਆਈਆਂ
ਬਈ, ਨੱਚਣ ਟੱਪਣ ਝੂਟਣ ਪੀਘਾਂ
ਵੱਡਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਈਆਂ
ਗਿੱਧਾ ਪਾ ਰਹੀਆਂ
ਨਣਦਾਂ 'ਤੇ ਭਰਜਾਈਆਂ
...............
ਛੱਲੀਆਂ ਛੱਲੀਆਂ ਛੱਲੀਆਂ
ਵੀਰਾ ਮੈਨੂੰ ਲੈ ਚੱਲ ਵੇ
ਮੇਰੀਆਂ ਕੱਤਣ ਸਹੇਲੀਆਂ 'ਕੱਲੀਆਂ
...............
ਹਰਿਆ ਹਰਿਆ ਘਾ
ਨੀ ਬੀਬੀ ਨਣਾਨੇ
ਕਦੀ ਪ੍ਰਾਹੁਣੀ ਆ
...............
ਤੀਲੀ,
ਨੀ ਅਜ ਮੇਰੇ ਵੀਰੇ ਦੀ
ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਰੰਗੀਲੀ
...............
ਮੇਵਾ,
ਨੀ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਵੀਰੇ ਦੀ
ਸਹੁਰੇ ਕਰਨਗੇ ਸੇਵਾ
...............
ਵੀਰ ਮੇਰੇ ਨੇ ਵਹੁਟੀ ਲਿਆਂਦੀ
ਲਿਆਂਦੀ ਮੰਗਲਵਾਰ
ਨੀ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ
ਵਿੱਚ ਕਜਲੇ ਦੀ ਧਾਰ
...............
ਬਾਰੀਂ ਬਰਸੀਂ ਖੱਟਣ ਗਿਆ ਸੀ
ਖੱਟ ਕੇ ਲਿਆਂਦੀ ਪਰਾਤ,
ਨੀ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਵੀਰੇ ਦੀ
ਸ਼ਗਨਾਂ ਵਾਲੀ ਰਾਤ
...............
ਕੇਲੇ ਕੇਲੇ ਕੇਲੇ
ਨੀ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਵੀਰੇ ਦੇ
ਹੋਗੇ ਹੀਰ ਨਾਲ ਮੇਲੇ
...............
ਨਵੀਂ ਬਹੂ ਮੁਕਲਾਵੇ ਆਈ
ਧਰਤੀ ਪੈਰ ਨਾ ਲਾਵੇ
ਚੰਗੇ ਸੱਸ ਨੇ ਚੌਲ ਉਬਾਲੇ
ਚੰਗਾ ਬੂਰਾ ਪਾਵੇ
ਲੈ ਨੀ ਨੂੰਹੇਂ ਰੋਟੀ ਖਾ ਲੈ
ਨੂੰਹ ਰੋਟੀ ਨਾ ਖਾਵੇ
ਨੀ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਭਾਬੋ ਦੇ
ਨਣਦ ਬੁਰਕੀਆਂ ਪਾਵੇ
...............
ਪੁੱਤ ਵੀਰ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਮੇਰਾ
ਕੱਤਦੀ ਨੂੰ ਆਣ ਮਿਲਦਾ
...............
ਵੀਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਨੀ ਭਤੀਜੇ ਪਿਆਰੇ
ਨਿਉਂ ਜੜ੍ਹ ਬਾਬਲ ਦੀ
...............

ਬੇਕਦਰਿਆਂ ਨਾਲ ਲਾਈਆਂ

ਆਪ ਤਾਂ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕੈਂਠਾ ਘੜਾ ਲਿਆ
ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਘੜਾ ਦੇ ਛੱਲਾ ਮੁੰਡਿਆ
ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰੋਵੇਂਗਾ ਸਿਆਲ ਵਿੱਚ 'ਕੱਲਾ ਮੁੰਡਿਆ
..............
ਜੇਠ ਜਠਾਣੀ ਅੰਦਰ ਪੈਂਦੇ
ਤੇਰਾ ਮੰਜਾ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵੇ
ਕੀ ਲੋਹੜਾ ਆ ਗਿਆ
ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੇ
..............
ਊਠਾਂ ਵਾਲਿਓ ਵੇ
ਊਠ ਲੱਦੇ ਨੇ ਗੰਗਾ ਨੂੰ
ਜੱਟ ਬੇਈਮਾਨ
ਪੈਸੇ ਦਿੰਦਾ ਨੀ ਵੰਗਾ ਨੂੰ
..............
ਪੂਹਲਾ ਪੂਹਲੀ ਕੋਲੋ ਕੋਲੀ
ਗੰਗਾ ਕੋਲ ਨਥਾਣਾ
ਚੰਦਭਾਨ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਭੌਂਕਦੇ
ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਦਬੜੀਖਾਨਾ
ਅਕਲੀਏ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਲੁੱਟੇ
ਵਿੱਚੇ ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਠਾਣਾ
ਚਿੱਠੀਆਂ ਮੈਂ ਪਾਵਾਂ
ਪੜ੍ਹ ਮੁੰਡਿਆ ਅਣਜਾਣਾ
..............
ਢਾਈਆਂ ਢਾਈਆਂ ਢਾਈਆਂ
ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਸਾਧੂ ਹੋ ਗੇ
ਸਿਰ ਤੇ ਜਟਾਂ ਰਖਾਈਆਂ
ਬਗਲ੍ਹੀ ਪਾ ਕੇ ਮੰਗਣ ਚੜ੍ਹ ਪੇ
ਖੈਰ ਨਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਮਾਈਆਂ
ਖੂਹ ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ ਬੀਨ ਬਜਾਈ
ਚੁਟਕੀ ਚੁਟਕੀ ਲਿਆਈਆਂ
ਅੱਖੀਆਂ ਪ੍ਰੀਤ ਦੀਆਂ
ਬੇਕਦਰਿਆਂ ਨਾਲ ਲਾਈਆਂ
..............
ਪਤਲੀ ਨਾਰੀ ਲਗਦੀ ਪਿਆਰੀ
ਰੋ ਰੋ ਦਸਦੀ ਕਹਿਣੇ
ਹਸ, ਬੰਦ ਤੇ ਪਿੱਪਲ ਪੱਤੀਆਂ
ਬਾਲ਼ੇ ਕੰਨੀਂ ਨੀਂ ਰਹਿਣੇ
ਛੋਟਾ ਦਿਉਰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰੇ ਬੋਲੀਆਂ
ਅਸੀਂ ਬੋਲ ਨੀਂ ਸਹਿਣੇ
ਲੌਂਗ ਤਬੀਤੜੀਆਂ
ਪਤਲੀ ਨਾਰ ਦੇ ਗਹਿਣੇ
..............
ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਤੈਨੂੰ ਕਰਤੀ ਮਸ਼ਕਰੀ
ਗੋਲੀ ਤਾਂ ਨੀ ਮਾਰੀ
ਐਨੀ ਜੀ ਗੱਲ ਦਾ ਪਾਇਆ ਪੁਆੜਾ
ਕੋਠੇ ਖਲਕਤ ਚਾੜ੍ਹੀ
ਪੇਕੇ ਉੱਠ ਜਾ ਨੀ
ਬਹੁਤਿਆਂ ਹਰਖਾਂ ਵਾਲੀ
..............

ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਤੂੰ ਨੱਚਦੀ

ਰੂਪ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ
ਅੱਖ ਰੱਖਦੇ ਕਮਾਰੀਆਂ 'ਤੇ
ਅਸੀਂ ਵੀ ਨੀ ਰਹਿਣਾ
ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਡਰ ਕੇ
ਕਿਹੜਾ ਲੰਘ ਜੂ
ਜੱਟੀ ਦੇ ਵੱਲ ਅੱਖ ਕਰਕੇ
................
ਅੜੀਏ ਅੜੀਏ ਅੜੀਏ
ਰੁੱਸੇ ਮਾਹੀਏ ਦਾ ਕੀ ਕਰੀਏ
ਅੰਦਰ ਵੜੇ ਤਾਂ ਮਗਰੇ ਵੜੀਏ
ਚੁੰਨੀ ਲਾਹ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰੀਏ
ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਬੋਲੋ ਜੀ
ਆਪਾਂ ਫੇਰ ਕਦੇ ਨਾ ਲੜੀਏ
................
ਛੰਨੇ ਉੱਤੇ ਛੰਨਾ
ਛੰਨਾ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਡੋਲਦਾ
ਪੋਹ-ਮਾਘ ਦਾ ਰੁੱਸਿਆ ਮਾਹੀਆ
ਹਾਲੇ ਵੀ ਨੀ ਬੋਲਦਾ
................
ਨੀ ਤੂੰ ਨੱਚ ਨੱਚ ਨੱਚ
ਨੀ ਤੂੰ ਹੌਲੀ ਨੱਚ
ਡਿੱਗ ਪਵੇ ਨਾ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਕੰਧ ਬੱਲੀਏ
ਤੇਰਾ ਗਿੱਧਾ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਸੰਦ ਬੱਲੀਏ
................
ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਤੂੰ ਨੱਚਦੀ
ਮਾਰ ਮਾਰ ਕੇ ਅੱਡੀ
ਮੁੰਡੇ ਵੀ ਬੈਠੇ ਨੇ
ਬੈਠੇ ਨੇ ਮੂੰਹ ਟੱਡੀ
................

ਬੋਲੀ ਪਾ ਮਿੱਤਰਾ

ਆਰੀ ਆਰੀ ਆਰੀ
ਵਿੱਚ ਜਗਰਾਵਾਂ ਦੇ
ਬਈ ਲਗਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਭਾਰੀ
ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੋਂ ਗੱਭਰੂ ਆਉਂਦੇ
ਘੋੜੇ ਊਠ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ
ਲੰਮੇ ਚਾਦਰੇ ਕੁੰਢੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ
ਮੋਢੇ ਡਾਂਗ ਉਲਾਰੀ
ਹੱਸਦੇ ਹੱਸਦੇ ਇਹ ਲੜ ਪੈਂਦੇ
ਚਲਦੀ ਖ਼ੂਬ ਕਟਾਰੀ
ਜ਼ੋਰ ਜਵਾਨੀ ਦੇ
ਕਰਦੇ ਬੜੀ ਖਵਾਰੀ
..............
ਅਸੀਂ ਗੱਭਰੂ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਹਿੱਕਾਂ ਰੱਖਦੇ ਤਣੀਆਂ
'ਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਪਾਈਏ ਬੋਲੀਆਂ
ਮੁੱਛਾਂ ਰਖਦੇ ਖੜ੍ਹੀਆਂ
ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਭੰਗੜਾ ਪਾਉਂਦੇ
ਕਦੇ ਨਾ ਸੰਹਿਦੇ ਤੜੀਆਂ
ਐਰ ਗ਼ੈਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨੀ ਕਰਦੇ
ਵਿਆਹ ਕੇ ਲਿਆਉਂਦੇ ਪਰੀਆਂ
ਵੇਲਾਂ ਧਰਮ ਦੀਆਂ
ਵਿੱਚ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਹਰੀਆਂ
..............
ਹੱਸ ਕੇ ਨਿਹੁੰ ਨਾ ਲਾਈਂ ਬਿਸ਼ਨੀਏ
ਸੁਣ ਲੈ ਨਿਹੁੰ ਦੇ ਝੇੜੇ
ਕੱਚਾ ਭੂਤਨਾ ਬਣ ਕੇ ਚਿੰਬੜਦਾ
ਨਿਹੁੰ ਨੂੰ ਜਿਹੜਾ ਛੇੜੇ
ਛੱਤੀ ਕੋਠੜੀਆਂ ਨੌਂ ਦਰਵਾਜੇ
ਜਿੱਥੇ ਨਿਹੁੰ ਦੇ ਡੇਰੇ
ਸੋਹਣੀ ਪੁੱਛੇ ਮਹੀਂਵਾਲ ਨੂੰ
ਕੀ ਹਾਲ ਆ ਗੱਭਰੂਆ ਤੇਰੇ
..............
ਅਸੀਂ ਗੱਭਰੂ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਸਾਡੀ ਸ਼ੇਰਾਂ ਵਰਗੀ ਸ਼ਾਨ
ਸਾਡੇ ਬਾਹੀਂ ਬਿਜਲੀਆਂ ਨੱਚਦੀਆਂ
ਸਾਡੇ ਪੈਰ ਭੰਗੜੇ ਪਾਣ
ਸਾਡੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਰੱਜੀਆਂ ਮਹਿਕੀਆਂ
ਸਾਡੇ ਖੇਤ ਭਰੇ ਖਲਿਹਾਨ
ਬੋਲੀ ਪਾ ਮਿੱਤਰਾ
ਹਾਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਪਏ ਹਾਣ
..............